23:45,5+x+2 - Waarom deze TV-tijd ineens overal opduikt

Als je al wat langer tv kijkt, weet je nog dat “om 20:30” vroeger gewoon 20:30 betekende. Tegenwoordig is het meer zoiets als 20:30 + uitloop van het nieuws + reclames + nog een promo ertussen. En dan kom je uit op iets dat in de praktijk voelt als 20:30,5 + x + 2.

Neem een doordeweekse avond bij RTL 4. In de gids staat dat een grote show om 20:30 begint. In werkelijkheid schuift het vaak een paar minuten op door reclames en een iets te lang durend blok bij het nieuws. Hetzelfde verhaal bij talkshows die “tot 23:30” duren, maar rustig tot 23:42 doorgaan. Als je dan daarna nog “even” een serie op Videoland of Netflix start, zit je zonder dat je het doorhebt op een soort wiskundige tijdlijn van 23:45,5 + x + 2.

Streamingdiensten hebben het nog gekker gemaakt. Daar bestaat geen vaste starttijd meer. Jij bent de zenderbaas. Maar je oude tv-ritme zit nog steeds in je hoofd: “Als het journaal is afgelopen, start ik een serie.” Alleen: dat journaal eindigt nooit precies op tijd. En zo schuift jouw kijkavond elke dag een paar minuten op.

Waarom zenders zo slordig met tijd zijn

Je zou denken: gewoon strak plannen, klaar. Maar tv is eigenlijk best wel rommelig.

• Live-programma’s lopen uit. Een voetbalwedstrijd die in de blessuretijd nog drie keer stilgelegd wordt, een debat dat nét iets te lang doorgaat, een talkshowgast die niet kan stoppen met praten.
• Reclameblokken zijn goud waard. Als een zender ergens nog een spotje extra kan schuiven, gebeurt dat. Dan is die officiële eindtijd ineens meer een richtlijn.
• Promotie voor eigen programma’s. Even nog een teaser van de nieuwe serie, nog een compilatie van het volgende seizoen… en hup, daar gaat weer een minuut.

Bij NPO valt het meestal nog mee, daar wordt redelijk strak op tijd geprogrammeerd, al kan live sport ook daar alles op z’n kop zetten. Bij commerciële zenders als RTL en SBS merk je het sterker: de gids zegt 20:30, jouw horloge zegt 20:37.

Dat is precies waar het gevoel van “23:45,5+x+2” vandaan komt: je plant je avond op basis van de gids, maar de echte begintijd is altijd net even anders.

Hoe streamingdiensten jouw tijd totaal losweken

En dan heb je Netflix, Disney+, Videoland, Amazon Prime Video en NPO Start/Plus. Daar bestaan geen vaste uitzendtijden. De enige klok die telt, is die van jou.

Toch zie je dat mensen nog steeds in “zendtijden” denken. Neem Sanne, 32 jaar, die na Nieuwsuur standaard “nog één aflevering” van een serie op Netflix kijkt. In de gids staat dat Nieuwsuur tot 23:00 duurt. In de praktijk is het 23:03, ze zet koffie, checkt WhatsApp, start dan pas de serie. Voor ze het weet is het 23:45,5 + x + 2, oftewel: veel later dan ze van plan was.

Streamingdiensten weten dat ook. Daarom krijg je meteen na een aflevering de volgende voorgeschoteld, met die aftel-timer van een paar seconden. Tijd wordt opgerekt. Jij denkt: “het is nog geen middernacht”. De realiteit op je telefoon zegt: 00:27.

Videoland en Disney+ doen vrolijk mee. Bij Videoland merk je dat vooral bij Nederlandse series als “Mocro Maffia”, “Sleepers” of reality als “Temptation Island”. Die binget lekker weg, en omdat er geen reclameblokken in knallen, voelt het korter dan het is. Tot je de klok ziet.

De gekke rekensom van een Nederlandse kijkavond

Laten we die formule “23:45,5+x+2” even vertalen naar een doorsnee Nederlandse avond.

Je begint om 20:00 met het NOS Journaal op NPO 1. Daarna kijk je “Even tot hier” of “Boer zoekt Vrouw”. Dat loopt tot, pak ‘m beet, 21:25. Je zapt door naar RTL 4 voor “Humberto” of “Jinek”. In de gids staat 21:30, maar het begint iets later. Rond 23:00 ben je klaar met praten over politiek, juice en voetbal.

Dan komt het gevaarlijke moment: “Zal ik nog een aflevering kijken?” Je opent Netflix en kiest een serie als “The Night Agent”, “La Casa de Papel” of een Nederlandse titel als “Dirty Lines”. Aflevering duurt 45 tot 55 minuten. Je denkt: als ik nú start, lig ik rond middernacht in bed.

In werkelijkheid:

• 5 minuten treuzelen met kiezen
• 3 minuten terugspoelen omdat je je telefoon pakte
• 2 minuten nog even trailers kijken

En zo wordt 23:00 ineens 23:45,5 + x + 2. De x is jouw getreuzel, de +2 zijn die laatste paar minuten waarin je denkt: “Oké, nog even kijken wat er in de volgende aflevering gebeurt” en toch doorskipt naar het begin.

Series die gevaarlijk zijn voor je nachtrust

Sommige series zijn gewoon gebouwd om jouw “23:45,5+x+2"-probleem erger te maken. Dat zijn de titels waarbij je na elke aflevering denkt: ja hoor, cliffhanger, bedankt.

Op Netflix zijn dat bijvoorbeeld “You”, “Money Heist” ("La Casa de Papel"), “The Lincoln Lawyer” en “Manifest”. Afleveringen eindigen precies op zo’n moment dat je brein roept: nog eentje dan. Voor je het weet zit je in een marathonsessie.

Bij Disney+ heb je dat bij Marvel-series als “Loki” en “Secret Invasion”, maar ook bij de Star Wars-hoek, zoals “The Mandalorian” en “Andor”. Relatief korte afleveringen, maar heel verslavend. Korte aflevering is trouwens een valkuil: “het duurt maar 35 minuten” voelt onschuldig, tot je er vier achter elkaar kijkt.

Videoland doet het weer op z’n eigen manier, vooral met Nederlandse drama- en misdaadseries. “Mocro Maffia”, “Sleepers”, “De 12 van Oldenheim” en “Ares” (die je op Netflix vindt, maar perfect in dat rijtje past) hebben zo’n tempo dat je zelden na één aflevering stopt. Tel daarbij op dat Videoland vaak de hele reeks in één keer dropt, en jouw geplande bedtijd is geschiedenis.

NPO Start/Plus heeft dan weer series als “Oogappels”, “Klem” en “De Luizenmoeder”. Klinkt onschuldig, maar omdat de afleveringen korter zijn, ga je al snel: ach, nog eentje. En nog eentje. En dan nog een documentaire tussendoor.

Waarom tv-gidsen eigenlijk achterlopen op jouw leven

De klassieke tv-gids, of dat nu een papieren gids is of een site als TVgids.nl, gaat nog steeds uit van vaste tijden. Programma X begint om 20:30, programma Y om 21:25. Maar jouw kijkgedrag is totaal verschoven.

In de praktijk kijk je:

• Live: alleen nog nieuws, sport, grote shows of events
• Uitgesteld: via NPO Start, RTL XL, KIJK, Videoland
• On demand: Netflix, Disney+, Prime Video, HBO Max

Die wereld heeft niks meer met 23:45 te maken. Het is eerder: “ik start als ik zin heb”. En toch blijf je vaak plannen alsof het nog 2005 is. “Eerst dat op NPO, dan dat op RTL, dan nog even streamen.” Je hoofd rekent met uitzendtijden, je avond volgt de logica van “23:45,5+x+2”.

Neem Joost, 41, groot Formule 1-fan. Hij kijkt de race live via Viaplay of F1 TV, daarna Studio Sport, dan nog de nabeschouwing bij Ziggo Sport. Vervolgens denkt hij: ik heb nog tijd voor een aflevering van een serie op Disney+, bijvoorbeeld “Welcome to Wrexham” of “Only Murders in the Building”. Voor hij het weet, is het ver na middernacht, terwijl zijn planning klonk als: “ik ben rond elven wel klaar”.

Hoe je die rare tijdsverschuiving een beetje de baas blijft

Je hoeft natuurlijk niet ineens met een stopwatch op de bank te zitten. Maar een paar simpele trucs maken echt verschil.

Als je weet dat een talkshow of live-programma altijd uitloopt, ga dan niet uit van de gids, maar van de praktijk. Kijk een paar avonden: eindigt het meestal rond 23:35, hou dan dát als vaste tijd aan in je hoofd.

Bij streaming helpt het om vooraf te checken hoe lang een aflevering duurt. Netflix, Disney+ en Videoland laten netjes de lengte zien. Als het 52 minuten is en het is 23:20, weet je dat je niet om middernacht in bed ligt, hoe optimistisch je ook bent.

Wat ook werkt: bewust kiezen voor korte content als het laat is. Op NPO Start heb je veel korte documentaires en reportages, bij Netflix kun je stand-up specials in stukjes kijken, en Videoland heeft genoeg reality-afleveringen van 25 tot 30 minuten. Dat is beter te overzien dan meteen een uur durende aflevering van een zware dramaserie.

En ja, die autoplay-knop mag je best uitzetten. Bij Netflix kun je in je instellingen de automatische volgende aflevering uitschakelen. Dan moet je zelf bewust op play drukken. Kleine drempel, groot verschil.

Verborgen parels voor de late avond

Als je dan toch in dat schemergebied van 23:45,5+x+2 terechtkomt, kun je er maar beter iets goeds van maken. Er zijn een paar series en programma’s die perfect zijn voor de late uurtjes.

Op NPO Start is “Zomergasten” bijvoorbeeld heerlijk om in stukken te kijken. Lange gesprekken, maar je kunt makkelijk halverwege stoppen. “Andere Tijden” en “2Doc” hebben ook afleveringen die los van elkaar te volgen zijn. Ideaal als je niet in een lang verhaal wil vastzitten.

Videoland heeft veel docu’s en true crime die je per aflevering kunt oppakken. Denk aan reeksen over Nederlandse zaken, waar elke aflevering een eigen case behandelt. Dan kun je na één aflevering echt stoppen zonder dat je midden in een verhaallijn zit.

Op Netflix zijn anthologie-series als “Black Mirror” of “Love, Death & Robots” handig voor laat op de avond. Elke aflevering is losstaand, dus geen cliffhangers die je dwingen door te kijken. Disney+ heeft met de korte Marvel-animaties en Star Wars shorts ook fijne hapklare brokken.

Waarom het eigenlijk wel past bij hoe we nu tv kijken

Als je erover nadenkt, is “23:45,5+x+2” gewoon de samenvatting van hoe tv en streaming nu in elkaar zitten. Vroeger paste jij je aan de zender aan. Tegenwoordig past alles zich aan jou aan, maar je oude gewoontes lopen nog achter.

Je plant nog steeds een beetje alsof er strakke zendtijden zijn, terwijl je in werkelijkheid leeft in een wereld waarin je:

• alles kunt pauzeren
• alles kunt terugkijken
• alles in één keer kunt bingen

Dat schuift. Elke avond weer. En dat is nou ja, eigenlijk best logisch.

Als je daar een beetje rekening mee houdt, kun je het ook in je voordeel gebruiken. Plan bewust één lange serieavond per week, en houd de andere avonden korter met losse afleveringen of kortere formats. Zo houd je controle, zonder dat je het gevoel hebt dat je terug moet naar de tijd van alleen maar lineaire tv.

FAQ over zendtijden, uitloop en streaming

Waarom begint mijn programma op RTL of SBS bijna nooit precies op de tijd uit de gids?
Omdat commerciële zenders veel spelen met reclameblokken en promotie. Als een eerder programma uitloopt of er nog een extra spotje tussendoor moet, schuift alles op. De tijden in de gids zijn richtlijnen, geen harde beloftes.

Zijn NPO-programma’s wel betrouwbaarder qua begintijd?
Over het algemeen wel. NPO 1, 2 en 3 houden de planning redelijk strak aan, zeker in prime time. Live-events, sport en speciale uitzendingen kunnen wel voor uitloop zorgen, maar minder extreem dan bij commerciële zenders.

Hoe zie ik hoelang een aflevering op Netflix of Videoland duurt?
Bij vrijwel alle streamingdiensten staat de duur van een aflevering naast of onder de titel. Op Netflix zie je het in de afleveringenlijst, bij Videoland eveneens. Handig om vooraf even te checken voordat je laat op de avond iets start.

Kan ik autoplay uitzetten zodat ik niet blijf bingen?
Ja. Bij Netflix kun je via je accountinstellingen de optie “Automatisch volgende aflevering afspelen” uitzetten. Andere diensten, zoals Disney+, bieden vergelijkbare instellingen. Daardoor moet je actief op play drukken voor de volgende aflevering.

Waar kan ik de echte uitzendtijden en uitloop het beste checken?
Voor live en lineaire tv kun je terecht op sites als NPO.nl en RTL.nl voor actuele info. Voor een overzicht van alle zenders werkt TVgids.nl prettig. Voor series op streamingdiensten kijk je op de dienst zelf of bijvoorbeeld op IMDb.com voor afleveringsinfo.

Handige links om je kijkavond te plannen

• NPO Start en NPO Plus voor Nederlandse programma’s en series: https://www.npo.nl
• RTL en Videoland voor commerciële tv en on demand: https://www.rtl.nl en https://www.videoland.com
• TV-gids en actuele programmering: https://www.tvgids.nl
• Internationale serie-info en afleveringsduur: https://www.imdb.com