Modeprogramma's die je kast én ego een makeover geven

Waarom we massaal naar modeprogramma’s blijven kijken

Het is eigenlijk best simpel: modeprogramma’s zijn gewoon heerlijk gluren bij de buren, maar dan met betere belichting. Je krijgt een kijkje in iemands kast, lijf, onzekerheden en vervolgens in de spiegel na een metamorfose. En ja, dat is verslavend.

Neem een programma als "Hotter Than My Daughter" (RTL). Je hebt een moeder in een veel te strakke panterlegging, een dochter die zich kapot schaamt, en een stylingteam dat denkt: dit gaan we even fiksen. Je weet precies wat er gaat gebeuren, maar toch blijf je kijken. Omdat het ergens ook herkenbaar is. Iedereen heeft wel zo’n tante met een leren legging die eigenlijk al met pensioen had mogen gaan.

Modeprogramma’s mixen drie dingen waar tv-kijkers dol op zijn: emoties, transformatie en een vleugje drama. En dat alles met kleding als excuus.

Welke soorten modeprogramma’s heb je eigenlijk?

Metamorfose-shows: van “meh” naar “wow, ben jij dat?!”

Dit zijn de programma’s waar iemand binnenkomt in een vale spijkerbroek en een trui die al sinds 2007 meegaat, en wegloopt als iemand die zó een LinkedIn-fotoshoot in kan lopen.

In Nederland heb je bijvoorbeeld:

• "Hotter Than My Daughter” (RTL/Videoland) - moeders die eruitzien als hun dochters (of jonger proberen te zijn) krijgen een realitycheck en een nieuwe look. Vaak confronterend, vaak hilarisch, soms echt ontroerend.
• "Schat, je kent me toch" en soortgelijke stylingformats, waar partners elkaar een nieuwe look gunnen. Met alle risico’s van dien.

Internationaal heb je klassiekers als "Queer Eye" op Netflix. Oké, dat gaat niet alleen over kleding, maar die kledingkast krijgt altijd een flinke schop onder z’n kont. En "What Not to Wear" (UK/US), de oermoeder van de harde maar liefdevolle make-over.

Het leuke aan dit soort shows? Je krijgt het gevoel: als zij het kunnen, kan ik ook. En ja, je gaat daarna toch even kritisch je eigen kast door.

Bruidsjurkenstress: Say Yes to de zenuwen

Trouwen is al stressvol, maar doe er een camera bij en het wordt goud. "Say Yes to the Dress" is daar het ultieme voorbeeld van. In Nederland hebben we "Say Yes to the Dress Benelux" op TLC, maar je kunt het ook terugvinden via gidsen als TVGids.nl of on demand bij verschillende aanbieders.

Je ziet bruiden met hun hele gevolg binnenkomen: moeders, schoonmoeders, vriendinnen, soms een tante die veel te veel mening heeft. Iedereen wil wat anders. De een wil prinsessenjurk, de ander strak en sexy. En dan die prijzen. Je denkt: dat is letterlijk een kleine auto.

Waarom kijken we? Omdat het heerlijk is om vanaf de bank te roepen: “Nee joh, die maakt haar kleiner” of “Die bovenkant is echt niet flatteus”. En omdat het ergens ook lief is om te zien hoe iemand zich voor het eerst echt mooi voelt.

Competities: wie maakt de mooiste jurk onder belachelijke tijdsdruk?

Dan heb je de talent-shows. Kleding maken, ontwerpen, stylen, maar dan met een timer die gewoon ronduit gemeen is.

"Project Runway" is de bekendste, en nog steeds te vinden via internationale platforms en info op bijvoorbeeld IMDb. Ontwerpers moeten in 24 uur een outfit maken van, ik noem maar wat, gordijnen of vuilniszakken. En dan komt er een jurylid dat zegt dat het “net niet” is. Heerlijk.

Op Netflix heb je "Next in Fashion", met Tan France en Gigi Hadid. Ontwerpers uit de hele wereld die elkaar proberen te overtreffen. Als je van mode houdt, is dit echt smullen: mooie stoffen, gekke ideeën, en af en toe iemand die compleet instort omdat de naaimachine vastloopt.

In Nederland hebben we af en toe modewedstrijden in bredere talentprogramma’s, maar een puur Nederlands “Project Runway"-achtig format is zeldzamer. Wel duikt mode vaak op in programma’s als "Het Perfecte Plaatje" (styling bij fotoshoots) of in lifestyleprogramma’s bij RTL en NPO.

Styling in het wild: gewone mensen, echte kledingdrama’s

Er zijn ook programma’s die minder “glam” zijn en meer: hoe kleed je je nou normaal leuk?

Denk aan formats waar stylisten met iemand meegaan shoppen, de kast uitmesten en uitleggen waarom die ene top echt met pensioen mag. Soms zit dat verwerkt in breder lifestyle-aanbod bij RTL 4 of NPO 1, soms in online rubrieken bij bijvoorbeeld Linda.nl of RTL Boulevard.

Neem iemand als Sanne, 34, twee kinderen, fulltime baan. Ze leeft in leggings en oversized truien, want “comfort”. In zo’n programma zie je dat terug: iemand die zichzelf een beetje is kwijtgeraakt. En dan komt er een stylist die zegt: “Je mag ook weer gewoon leuk zijn, hoor.” Dat is precies waarom dit werkt. Het gaat niet alleen over kleren, maar ook over zelfbeeld.

Is het allemaal oppervlakkig, of zit er meer achter?

Mode op tv lijkt in eerste instantie best oppervlakkig: jurkje hier, hakje daar, glittertje erbij. Maar als je beter kijkt, gaat het vaak over iets anders.

In metamorfose-shows zie je mensen die zich jarenlang hebben verstopt in te grote kleding, of juist alles uit de kast trekken om maar gezien te worden. In bruidsjurkenshows gaat het over familieverhoudingen, verwachtingen, traditie. Bij ontwerptalent-shows zie je pure ambitie, onzekerheid, perfectionisme.

Neem bijvoorbeeld een bruid in “Say Yes to the Dress Benelux” die al jaren worstelt met haar lichaam. Ze durft geen strakke jurk aan, tot een styliste zegt: “Probeer deze eens.” En dan zie je haar gezicht veranderen. Dat moment is goud. Dat is precies waarom mensen blijven kijken.

Nederlandse kijker: waar vind je al die modeprogramma’s?

In Nederland hoef je echt niet lang te zappen om ergens een mode- of stylingprogramma tegen te komen.

• TLC is een walhalla voor bruidsjurken, make-overs en aanverwante drama. “Say Yes to the Dress”, “Say Yes to the Dress Benelux”, “Curvy Brides” en nog veel meer. Check bijvoorbeeld de gids via TVGids.nl.
• RTL/Videoland heeft vaak metamorfose- en lifestyleformats. Programma-info vind je meestal via RTL.nl of direct bij Videoland.com.
• Netflix is je vriend voor de internationale modeshows: “Next in Fashion”, “Queer Eye”, soms ook docu’s over grote modehuizen of designers.
• NPO doet het iets subtieler, maar mode en styling duiken regelmatig op in talkshows, human interest en docu’s. De programmering kun je checken via NPO.nl.

Voor wie zijn modeprogramma’s leuk om te kijken?

Je hoeft echt geen fashionista te zijn die alle collecties van Paris Fashion Week uit het hoofd kent. Modeprogramma’s zijn er voor verschillende soorten kijkers.

Je hebt de meegenieters: mensen die gewoon graag kijken hoe anderen een metamorfose krijgen. Lekker op de bank roepen: “Die rok is te kort” terwijl je zelf in een oud bandshirt zit.

Je hebt de stille inspiratiezoekers: die na drie afleveringen ineens denken: misschien moet ik toch eens een blazer proberen in plaats van altijd die hoodie.

En je hebt de diehard modefans: die echt op de details letten, termen als “silhouet” en “tailoring” gebruiken en tijdens “Project Runway” roepen dat de afwerking beter kon.

Het mooie is: er is voor ieder wat. De ene show is pure camp en drama, de andere juist lief en positief.

De guilty pleasure factor: je bent niet de enige

Laten we eerlijk zijn: niemand roept op een verjaardag vol trots dat hij een hele zaterdag “Say Yes to the Dress” heeft gebinged. Maar half Nederland doet het.

Modeprogramma’s zijn perfecte achtergrond-tv, maar kunnen je ook echt grijpen. Je zet het op tijdens het koken en ineens sta je met een houten lepel in je hand te kijken of die ene bruid eindelijk “ja” zegt tegen die jurk.

En dat is ook het leuke: je hoeft niet alles bloedserieus te nemen. Je mag lachen om die veel te grote strik, je mag oogrollen bij een overdramatische moeder, en je mag tegelijkertijd oprecht ontroerd raken.

Krijg je er echt kledinginspiratie van?

Ja, maar met een kleine kanttekening. Je gaat waarschijnlijk niet morgen in een couturejurk naar de Appie. Maar je pikt wel dingen op.

Je leert welke vormen mensen langer of juist breder laten lijken. Je ziet hoe kleur verschil maakt. Je merkt dat een goede pasvorm belangrijker is dan een duur merk. En je krijgt misschien zin om eindelijk die ene broek te laten innemen in plaats van ‘m altijd maar op te trekken.

Neem iemand die vaak naar “Queer Eye” kijkt. Na een paar afleveringen hoor je jezelf dingen zeggen als: “Misschien moet ik een donkere jeans met een simpel wit T-shirt proberen.” Het zijn vaak simpele ideeën die blijven hangen.

Wanneer sla je beter over?

Als je echt allergisch bent voor emotionele tv, mensen die huilen om een jurk of kandidaten die bij elk compliment “oh my god” roepen, dan kunnen sommige modeprogramma’s je behoorlijk irriteren.

Ook als je heel snel getriggerd wordt door schoonheidsidealen, is het slim om een beetje kritisch te kijken. De betere shows laten tegenwoordig gelukkig steeds meer verschillende lichamen, stijlen en budgetten zien, maar het blijft natuurlijk tv.

Dan kun je beter kiezen voor formats die wat luchtiger en vriendelijker zijn, zoals “Queer Eye” of een creatieve wedstrijd als “Next in Fashion”. Minder bodyshaming, meer “we tillen je omhoog”.

Veelgestelde vragen over modeprogramma’s

1. Waar kan ik in Nederland het makkelijkst modeprogramma’s kijken?

Voor bruidsjurken en make-overs zit je goed bij TLC (via je tv-aanbieder, of check de gids op TVGids.nl). Voor Nederlandse reality- en metamorfoseformats kun je terecht bij RTL 4 en Videoland (Videoland.com). Internationale modeshows en docu’s vind je vooral op Netflix.

2. Zijn er ook Nederlandse modeprogramma’s, of is alles buitenlands?

Zeker zijn er Nederlandse varianten. "Say Yes to the Dress Benelux" is een goed voorbeeld, net als verschillende styling- en metamorfoseprogramma’s die bij RTL en Videoland hebben gedraaid. Ook in bredere lifestyleprogramma’s op NPO en RTL komt mode regelmatig terug.

3. Leer je echt iets van die shows, of is het alleen vermaak?

Allebei. Je leert spelenderwijs best veel over pasvorm, kleuren, wat iemand wel of niet staat, en hoe kleding invloed heeft op hoe je je voelt. Maar je moet het wel met een korrel zout nemen: niet alles wat op tv werkt, is handig voor je eigen leven. Je hoeft niet in een galajurk naar kantoor.

4. Zijn er modeprogramma’s die wat vriendelijker zijn en minder “afzeiken”?

Ja. Programma’s als "Queer Eye" zijn juist heel positief en gericht op mensen opbouwen. Ook veel moderne metamorfose-shows zijn minder hard dan vroeger. Minder “wat zie jij eruit” en meer “hoe kunnen we jou laten voelen zoals je verdient”.

5. Ik ben totaal niet modieus. Heeft het dan zin om te kijken?

Juist dan kan het leuk zijn. Je hoeft echt niet alles na te doen, maar vaak haal je er één of twee simpele ideeën uit die je wél bij jezelf vindt passen. En als je er niks mee doet, heb je in elk geval lekker zitten meekijken met andermans drama.

Conclusie: is het de moeite waard om in modeprogramma’s te duiken?

Als je houdt van een beetje drama, een beetje emotie en een flinke dosis “voor en na"-momenten, dan zijn modeprogramma’s echt jouw guilty pleasure. Voor Nederlandse kijkers is er genoeg keuze, van TLC-marathons tot Netflix-binges en RTL-metamorfoses.

Het mooie is: je hoeft zelf niet in een crop top te passen of op hakken te kunnen lopen om ervan te genieten. Je mag gewoon in je slobbertrui op de bank liggen, chips in de hand, en ondertussen keihard oordelen over een trouwjurk van 3000 euro. En dat, eerlijk gezegd, is misschien wel de leukste vorm van modebeleving die er is.