Zwarte humor series: lachen om dingen waar je eigenlijk niet om mag lachen

Waarom zwarte humor zo lekker schuurt

Zwarte humor is dat gevoel dat je krijgt als je lacht en meteen daarna denkt: “Oei, dit is eigenlijk niet oké.” Maar juist dat spanningsveld maakt het zo verslavend. Het is een soort emotionele achtbaan: je lacht, je schrikt, je herkent dingen die je normaal niet hardop zou zeggen.

Neem iemand als Bas, 32, die na een lange werkdag geen zin heeft in nog een brave sitcom met canned laughter. Die wil iets dat een beetje schuurt. Iets waar je soms even pauze drukt om te verwerken wat er net gezegd is. Zwarte humor series zijn voor mensen die tegen ongemak kunnen en daar stiekem van genieten.

En eerlijk: het leven is nou eenmaal niet alleen maar gezellig. Deze series maken grappen over dingen waar we bang voor zijn, of die pijnlijk zijn. Dood, depressie, mislukte relaties, verslaving, familie-ellende. Door erom te lachen voelt het allemaal een stukje lichter.

Hoe ver mag een serie gaan?

Zwarte humor heeft altijd dat ene risico: dat het gewoon lomp wordt. Er is een verschil tussen scherp en gewoon grof. De beste zwarte humor series hebben toch een soort hart. Hoe cynisch of donker het ook wordt, je voelt dat de makers ergens nog van mensen houden.

Je hebt bijvoorbeeld series die grappen maken over ziekte of dood, maar waar de personages zelf ook beschadigd zijn en herkenbaar blijven. Dan lach je niet om “het slachtoffer”, maar om de absurditeit van hoe mensen met ellende omgaan.

Aan de andere kant heb je shows waar je na een paar afleveringen denkt: oké, dit is alleen maar kwetsend en totaal niet grappig. Dan haak je meestal vanzelf af. Je eigen grens merk je eigenlijk best snel.

Nederlandse zwarte humor: dichter bij huis, net wat pijnlijker

Zwarte humor wordt vaak geassocieerd met Britse of Amerikaanse series, maar in Nederland kunnen we er ook wat van.

Toren C - pijnlijke kantoorhel met een glimlach

“Toren C” (NPO) is zo’n serie die je óf fantastisch vindt, óf totaal niet trekt. Maike Meijer en Margôt Ros spelen tientallen typetjes in een kantoorgebouw waar alles misgaat. Van gênante toilettafereeltjes tot bizar harde grappen over collega’s, macht en falen.

Het is fysiek, ongemakkelijk en soms echt op het randje. Maar als je ooit op een kantoor hebt gewerkt, herken je zoveel kleine dingen dat je bijna niet níet kan lachen. Het helpt dat de serie nergens bang voor lijkt te zijn. Alles kan, alles mag, iedereen gaat eraan.

Te zien via NPO Start: https://www.npo.nl

Sluipschutters - sketchhumor met een donker randje

“Sluipschutters” (BNNVARA) lijkt op het eerste gezicht gewoon een sketchshow, maar wie goed kijkt, ziet dat de grappen vaak behoorlijk donker zijn. Soldaten die zich vervelen in een oorlogsgebied, ongemakkelijke gezinssituaties, rare types op straat - alles wordt net even te ver doorgetrokken.

Neem iemand als Kim, 27, die de serie ooit opzette “voor iets luchtigs” en zichzelf ineens betrapte op lachen om een scène over de dood. Niet omdat de dood grappig is, maar omdat de absurditeit van hoe mensen erop reageren zo herkenbaar is.

Ook te vinden via NPO Start en soms op TV via NPO3.

Familie Kruys en Oogappels - mild zwart, maar wel raak

Series als “Familie Kruys” (RTL/Videoland) en “Oogappels” (BNNVARA) zijn niet keihard zwart, maar hebben wel dat lekker cynische, eerlijke randje. Relaties die uit elkaar vallen, ouders die het niet meer weten, kinderen die compleet ontsporen. Er wordt niet omheen gedraaid dat het leven soms gewoon een zooitje is.

Dit is meer voor als je wel van donkere ondertoon houdt, maar geen zin hebt in non-stop choqueren.

Meer info:

• Familie Kruys: https://www.rtl.nl / https://www.videoland.com
• Oogappels: https://www.npo.nl

Internationale toppers waar je eigenlijk niet omheen kunt

Zwarte humor is echt een specialiteit van vooral Britse en Amerikaanse makers. En gelukkig is bijna alles gewoon te streamen in Nederland.

Fleabag - lachen om iemand die langzaam uit elkaar valt

“Fleabag” (te zien via Amazon Prime, maar ook vaak besproken op Nederlandse sites als TVGids) is voor veel mensen hét voorbeeld van moderne zwarte humor. Een jonge vrouw in Londen die rouw, seks, familie en zelfhaat met elkaar probeert te combineren, en ondertussen de vierde muur doorbreekt om jou als kijker alles in je gezicht te gooien.

Je lacht om dingen waar je eigenlijk niet om zou moeten lachen: overspel, schuldgevoel, rare seksuele escapades, een familiediner waar alles misgaat. Maar omdat Fleabag zo menselijk is, voel je ook constant met haar mee. Dat is misschien wel de kracht van echt goede zwarte humor: je lacht en hebt medelijden tegelijk.

After Life - Ricky Gervais en de dood van zijn vrouw

“After Life” (Netflix) is zwart, zacht en hard tegelijk. Tony verliest zijn vrouw aan kanker en besluit daarna dat hij nergens meer rekening mee hoeft te houden. Hij zegt alles wat hij denkt, is grof, bot en soms echt onaardig. En toch zit er onder alles een soort warmte en verdriet die je raakt.

Mark, 45, vertelde ooit dat hij bij deze serie soms hardop moest lachen en tien seconden later met tranen in zijn ogen zat. Dat is precies wat deze serie doet. Zwarte humor als manier om überhaupt nog iets van het leven te verdragen.

Te zien op: https://www.netflix.com

It’s Always Sunny in Philadelphia - moreel totaal failliet, maar hilarisch

“It’s Always Sunny in Philadelphia” (o.a. via Disney+ in Nederland) is voor de mensen die echt tegen een stootje kunnen. Een groep totaal egoïstische vrienden runt een bar en doet er alles aan om rijk, beroemd of in elk geval niet verantwoordelijk te hoeven zijn.

Ze maken grappen over alles wat gevoelig ligt: racisme, seksisme, verslaving, mentale problemen. Maar let op: de grap is altijd dat deze mensen verschrikkelijk zijn. Je lacht niet met hen, maar om hen. Het is een soort waarschuwing in komedievorm: zo moet je dus níet zijn.

Barry - huurmoordenaar wil acteur worden

“Barry” (HBO Max) is een huurmoordenaar die eigenlijk gewoon acteur wil worden. Ja, dat is echt de premisse. En het werkt verrassend goed. De serie is donker, bloederig, maar ook heel grappig in hoe Barry probeert zijn gewelddadige verleden te combineren met een soort naïef droombeeld van een nieuw leven.

Je zit soms met samengeknepen billen te kijken als er iets gruwelijks gebeurt, en vijf seconden later komt er een absurde grap waardoor je alsnog moet lachen. Het is een rare, maar heerlijke mix.

Wanneer is zwarte humor “te veel”?

Iedereen heeft zijn eigen grens. Waar de één bij “After Life” denkt: mooie balans, zegt iemand anders: dit is me echt te zwaar. En dat is oké.

Een paar signalen dat een serie misschien niet jouw ding is:

• Je lacht niet, je voelt je alleen maar naar
• Je hebt het idee dat er óver groepen mensen gelachen wordt, in plaats van over situaties
• Je zet na twee afleveringen uit en hebt geen enkele behoefte om terug te gaan

Neem Noor, 24, die “It’s Always Sunny” probeerde omdat iedereen het erover had. Na drie afleveringen had ze zoiets van: ja, ik snap dat het satire is, maar ik word hier gewoon niet blij van. Prima. Dan is iets als “Fleabag” of “Sluipschutters” misschien meer jouw tempo.

Hoe kies je een zwarte humor serie die bij je past?

Je kunt het een beetje zien als pittig eten. Je begint ook niet meteen met de heetste sambal.

Als je net begint met dit genre:

• Start met iets dat meer dramady is, zoals “After Life”, “Oogappels” of “Familie Kruys”
• Probeer een paar afleveringen “Toren C” of “Sluipschutters” om te kijken of je die ongemakkelijke sketches trekt

Als je al wat gewend bent:

• Duik in “Fleabag” voor scherpe, persoonlijke humor
• Probeer “Barry” als je houdt van misdaad met een komische twist

Als je denkt: hoe harder hoe beter:

• Dan is “It’s Always Sunny in Philadelphia” waarschijnlijk jouw speeltuin

Belangrijk: zet ondertiteling aan, zeker bij Britse series. De timing en de droge opmerkingen gaan soms zó snel dat je anders de helft mist.

Waarom we dit soort series juist nu nodig hebben

We leven in een tijd waarin iedereen overal een mening over heeft, social media overal bovenop zit en je soms het gevoel hebt dat je elk woord moet afwegen. Zwarte humor series zijn dan een soort uitlaatklep.

Ze zeggen hardop wat mensen in hun hoofd denken maar niet durven te uiten. Ze laten zien dat het leven lelijk, oneerlijk en rommelig is - en dat je daar soms alleen maar om kan lachen. Niet omdat het leed grappig is, maar omdat humor een manier is om het vol te houden.

En laten we eerlijk zijn: na weer een zoveelste gladde romantische komedie is het gewoon lekker om een serie te kijken die een beetje durft.

Veelgestelde vragen over zwarte humor series

Zijn zwarte humor series altijd grof?

Nee. Sommige zijn keihard en grof, andere zijn juist subtiel en meer cynisch dan schokkend. “Fleabag” en “After Life” zijn bijvoorbeeld meer pijnlijk eerlijk dan plat. Het hangt heel erg af van de serie en je eigen smaak.

Waar kan ik in Nederland zwarte humor series kijken?

Veel vind je gewoon op de bekende platforms: NPO Start voor “Toren C”, “Sluipschutters” en “Oogappels”. Videoland en RTL voor series als “Familie Kruys”. Internationale titels zoals “After Life” staan op Netflix, “Fleabag” op Amazon Prime en “It’s Always Sunny in Philadelphia” vaak op Disney+.

Is zwarte humor iets voor mij als ik snel ongemakkelijk word?

Misschien juist wel. Als je het een kans geeft, merk je dat dat ongemakkelijke gevoel ook onderdeel van de lol is. Begin gewoon met een milde serie, zoals “Oogappels” of “After Life”. Valt het helemaal verkeerd, dan is het ook oké. Niet ieder genre hoeft bij je te passen.

Kan ik dit soort series samen met mijn ouders kijken?

Hangt heel erg van je ouders af. Sommige ouders zitten keihard mee te lachen om “Toren C”, anderen krijgen al stress bij het woord “seks” in een script. Als je twijfelt, kies iets wat meer richting dramady gaat, zoals “After Life” of “Familie Kruys”. Of je doet het slim: eerst zelf kijken, dan beslissen.

Wat als ik me schuldig voel omdat ik moet lachen?

Welkom bij zwarte humor. Dat lichte schuldgevoel hoort er een beetje bij. Zolang je zelf ook snapt dat echte ellende niet grappig is, is het oké om in een fictieve serie te lachen om hoe mensen met die ellende omgaan. Het is juist een manier om met moeilijke onderwerpen om te gaan.

Nog even samengevat

Zwarte humor series zijn er in allerlei smaken: van licht cynisch tot gitzwart. Of je nu begint met iets als “Oogappels” of meteen in “It’s Always Sunny in Philadelphia” duikt, er is genoeg te ontdekken. Het belangrijkste: kijk waar jij om moet lachen, niet waar “men” om lacht.

En als je na een aflevering denkt: “mag ik hier eigenlijk wel om lachen?” dan zit je waarschijnlijk precies goed.